// Klantcase
Programma Aan de slag met de Omgevingswet – Monitoring implementatie
Hoe een voortgangsmeting van de implementatie van de Omgevingswet inzichten bood in de impact van de nieuwe wetgeving op de overheden en haar werknemers.
Op 1 juli 2022 treedt de Omgevingswet in werking. Met deze wet wil de overheid de regels voor ruimtelijke ontwikkeling eenvoudiger maken. Als iemand bijvoorbeeld straks een schuur wil bouwen, of een dakkapel, dan heeft diegene straks nog maar met één wet te maken. De omgevingswet vervangt namelijk alle wetten en regels voor wonen, ruimte, infrastructuur, milieu en water die we op dit moment gebruiken. Door de invoering van de Omgevingswet krijgen we dus een minder complex stelsel van regelgeving op het gebied van bijvoorbeeld wonen, werken, recreëren en transport. Dit maakt de Omgevingswet belangrijk ook met het oog op vraagstukken zoals klimaatverandering en de overgang naar een circulaire economie.
Situatieschets
Het interbestuurlijke programma Aan de slag met de Omgevingswet heeft in zijn taakstelling de opdracht gekregen om de voorbereiding van de overheden (gemeenten, waterschappen, provincies, rijksinstanties en omgevingsdiensten) op de invoering van de Omgevingswet te monitoren. Dit gebeurt vanuit het project Monitor Invoering Omgevingswet (MIO).
Om die reden haalt het project MIO periodiek informatie op bij uiteenlopende overheden die de gevolgen van de wet rechtstreeks ervaren. Het Programma Aan de slag met de Omgevingswet wil hiermee zowel inzicht krijgen in de voortgang bij de verschillende overheden als een beeld van de belangrijkste problemen en uitdagingen waarvoor de verschillende overheden staan bij de invoering. Statisfact draagt hieraan bij door in samenwerking met ICTU periodiek voortgangsonderzoek uit te voeren naar de invoering van Omgevingswet bij de overheidsorganisaties die zich moeten voorbereiden op de invoering.
De doelgroep van het onderzoek zijn alle personen die binnen overheidsorganisaties een verantwoordelijke en/of coördinerende rol hebben bij de invoering van de Omgevingswet.
Uitdaging
De uitdaging was om een zo hoog mogelijke respons te behalen zodat er geen twijfels over de representativiteit zou kunnen ontstaan. Statisfact heeft ter ondersteuning hiervan een real time dashboard opgesteld zodat het programma, de koepels en de Regionale Implementatiecoaches Omgevingswet (RIO's) op tijd bij konden sturen. Verder heeft Statisfact dit proces ondersteund door zelf overheden na te bellen die op een bepaald moment nog niet hadden deelgenomen aan het onderzoek. Dit alles leverde extra respons op.
Tijdens het gehele traject was specifiek maatwerk nodig omdat voor elke meting de vragenlijst afgestemd is op de wensen en behoeften van de koepels. Daarbij was ook de wens om zo goed als mogelijk vergelijkingen te kunnen maken in de tijd. Ook zijn er hoge eisen gesteld ten aanzien van de digi-toegankelijkheid van de rapportages. Ieder mens heeft het recht om te leven als ieder ander en mee te doen in de maatschappij. Gebruikmaken van de mogelijkheden die het internet, computers en smartphones ons bieden hoort daar natuurlijk bij. Statisfact zag het als een mooie uitdaging om hieraan te voldoen en heeft de rapportages geschikt gemaakt voor mensen met een beperking.
Oplossing
Er is periodiek een survey uitgevoerd waarmee de voortgang en de problemen en uitdagingen waarvoor de verschillende overheden staan is geïnventariseerd. Er zijn criteria vastgesteld waar gemeenten, provincies, waterschappen, rijkspartijen, GGD’s, Omgevingsdiensten en veiligheidsregio's minimaal aan moeten voldoen in het kader van de implementatie Omgevingswet. Op basis daarvan zijn de vragenlijsten tot stand gekomen.
Naast de periodieke survey heeft Statisfact ad hoc ingespeeld op de wensen en behoeften vanuit het Regionaal Platform Omgevingswet Groningen. Zij wensten, naast een zo goed mogelijk landelijk beeld, ook een regionaal beeld van de voortgang te hebben.
“Statisfact heeft mij de diensten geleverd waar ik om gevraagd heb. Vanuit hun expertise mij proactief geholpen.”
- Regionaal Platform Omgevingswet Groningen
Resultaat
De resultaten zijn teruggekoppeld via een overzichtelijke managementrapportage die digi-toegankelijk is gemaakt. Zo kan het rapport worden voorgelezen met een screenreader. Ook zijn de resultaten beschikbaar gesteld via een online dashboardrapportage. Deze rapportage is niet alleen toegankelijk gemaakt voor het programmateam maar ook voor alle koepels, RIO's en de deelnemende organisaties.
Het onderzoek heeft geholpen om inzicht te krijgen in hoever de verschillende overheden zijn met de invoering van de Omgevingswet, tegen welke problemen ze aanlopen en of er eventueel behoefte aan ondersteuning is. Ook worden deze resultaten gebruikt om zowel de ondersteuning door het (interbestuurlijke) programma als vanuit de afzonderlijke koepels (VNG, IPO, UvW en Rijk) goed te laten aansluiten bij de invoeringsfase waarin de bevoegd gezagen zich bevinden.
De resultaten van dit onderzoek zijn daarnaast gebruikt voor de voortgangsrapportage die periodiek aan de Tweede Kamer wordt aangeboden.
Aan het Regionaal Platform Omgevingswet Groningen is een infographic met daarin de belangrijkste inzichten opgeleverd ter ondersteuning van de besprekingen in deze regio.